Hoa sen có một vai trò rất quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần và đời sống tâm linh của người Việt Nam. Hoa sen được coi là Quốc Hoa nước Việt Nam ta và cũng là hình ảnh đại diện cho Phật Giáo. Còn gì đẹp bằng, ý nghĩa bằng những đóa hoa sen bằng đồng xi vàng, dâng lên ban thờ Phật, gia tiên để tỏ lòng thành kính.
Hoa sen chỉ nở có mùa nên người ta tìm cách làm hoa sen theo nhiều hình thức khác nhau như hoa sen giấy, hoa sen khắc gỗ, hoa nhựa đặc biệt là hoa sen bằng đồng dát vàng được nhiều người biết đến nhất.
Hoa sen là một trong những biểu tượng gắn với truyền thống Phật giáo, người Việt Nam khá quen thuộc với hình ảnh Đức Phật ngồi trên tòa sen.
Theo lịch sử Phật học, sau khi đức Phật được sinh ra, Ngài bước bảy bước và mỗi bước có hoa sen đỡ chân cho Ngài. Rồi mỗi lần đến chùa, khi nhìn lên bàn Phật, thấy tượng của đức Phật ngồi trên tòa sen.
Như vậy có thể nói rằng, hoa sen là hình ảnh, hài hòa, đặc trưng của một chu trình sống sinh ra từ bóng tối, bùn nhơ mà bừng nở ra những tinh nguyên của sự hoàn thiện cần đạt tới. Cánh hoa của sen cũng là đặc tính tiêu biểu, để hiểu được một phần nào về sự chuyển hóa và thành tựu trong việc học Phật.
Không ô nhiễm: Sống trong bùn lầy đầy dơ bẩn. Nhưng hoa sen vẫn tự lực cánh sinh để vươn mình lên khỏi mặt nước cho hoa, dâng hương thơm tặng đời. Bùn thường được xem là hình ảnh xấu xa, dơ hôi, ô nhiễm. Còn màu trắng hay vàng hoặc đỏ hường của những cánh hoa sen. Là sự biểu trưng của những đặc tính thuộc về tinh khiết, sang trọng, khoan dung.
Những hình ảnh trên là những ý nghĩa, để nói lên sự nhẫn nại, rèn luyện của việc tu Phật. Cho dù sống trong bất kỳ môi trường khó khăn nào, cũng nên cố gắng khắc phục vượt qua. Nhằm đạt được sự thành tựu cho chính mình và cho người. Mà điều này có thể thấy và kiểm chứng được qua đời sống của đức Phật.
